ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΕΤΙΚΕΤΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Οι συσκευασίες τροφίμων και οι ετικέτες τροφίμων είναι δύο διαφορετικά πράγματα που δε θα πρέπει να μπερδεύεις.

Ο πρώτος σκοπός της συσκευασίας τροφίμων είναι να προστατεύει τα προϊόντα από μολύνσεις. Δίνει, επίσης, πληροφορίες για το προϊόν όπως το όνομα και τη μάρκα. Πολύ συχνά υπάρχει μια εικόνα που αναπαριστά το προϊόν, το οποίο μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο έμπιστο. Μπορεί επίσης να δίνει διατροφικές πληροφορίες καθώς και οπτικό περιεχόμενο.

Η ετικέτα τροφίμων, από την άλλη, υπάρχει συνήθως στο πίσω μέρος της συσκευασίας και περιλαμβάνει τη λίστα με τα συστατικά του προϊόντος καθώς και το διατροφικό πίνακα. Ο τελευταίος δίνει πληροφορίες για την περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες (όπως σάκχαρα), λιπαρά, πρωτεΐνες κ.λπ. που περιέχονται σε ένα προϊόν και την αντίστοιχη διατροφική αξία.

---

Τι είναι η συσκευασία τροφίμων;

Οι παραγωγοί και οι προμηθευτές χρησιμοποιούν τις συσκευασίες τροφίμων για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους με τον πιο ελκυστικό τρόπο. Οι στρατηγικές marketing υπάρχουν για να κάνουν τους καταναλωτές να αγοράσουν ένα προϊόν, μερικές φορές χωρίς μέριμνα για τη διατροφή ή την υγεία κάποιου. Αυτές οι στρατηγικές περιλαμβάνουν τεχνικές οπτικής εμπορευματοποιήσης όπως η χρήση διατροφικών ισχυρισμών.

Εφόσον πολλοί ισχυρισμοί δεν έχουν θεσμοθετηθεί ακόμα από την ΕΕ, όπως ‘υγιεινό’, ‘φυσικό΄, ‘φρέσκο’ ή ‘χειροποίητο’, οι παραγωγοί μπορούν να τους χρησιμοποιούν χωρίς κάποιο περιορισμό γεγονός που μπορεί να μπερδέψει τον καταναλωτή. Επομένως, πρέπει πάντα να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν συναντάμε τέτοιους ισχυρισμούς σε ένα προϊόν και να διαβάζουμε πολύ προσεκτικά τις ετικέτες για να σιγουρευτούμε πως δεν περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων, ζάχαρης ή αλατιού.

Όταν η συσκευασία ενός τροφίμου εμφανίζει φρούτα, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε ότι το προϊόν είναι υγιεινό! Στην πραγματικότητα, το προϊόν μπορεί να περιέχει ένα αμελητέο ποσοστό φρούτων και να είναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα, ζάχαρη ή αλάτι!

---

Τι είναι οι ετικέτες τροφίμων;

Σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ No 1169/2011 σχετικά με την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα, οι παραγωγοί πρέπει να ενημερώνουν για την ενεργειακή αξία ενός προϊόντος καθώς και για την ποσότητα σε λιπαρά οξέα, υδατάνθρακες, σάκχαρα, πρωτεΐνες και αλάτι.

Μπορείς να βρεις αυτές τις πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων οι οποίες βρίσκονται είτε στο πίσω μέρος των συσκευασιών είτε στα πλάγια. Αυτός ο κανονισμός αποτρέπει τους παραγωγούς από να χρησιμοποιούν κρυφά συστατικά χωρίς να τα αναφέρουν προστατεύοντας και ενημερώνοντας τους καταναλωτές.

Στις ετικέτες των τροφίμων εμφανίζονται δύο σημαντικές λίστες: η λίστα των συστατικών και η η λίστα των θρεπτικών συστατικών.

Η λίστα των συστατικών

Η λίστα των συστατικών εμφανίζει τα διαφορετικά συστατικά από τα οποία αποτελείται το προϊόν. Όσο μικρότερη είναι η λίστα, τόσο πιο φυσικό είναι το προϊόν και όσο μεγαλύτερη είναι τόσο πιο επεξεργασμένο είναι το προϊόν.

Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η λίστα των συστατικών τα κατατάσσει με τη σειρά επικράτησης, τα συστατικά που αναφέρονται πρώτα στη λίστα είναι αυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα.

Οπότε είναι καλό να είμαστε προσεκτικοί και να προσπαθούμε να αποφεύγουμε προϊόντα που τα πρώτα συστατικά στη λίστα τους είναι ζάχαρη, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης ή φρουκτόζη.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, οι παραγωγοί είναι επίσης υποχρεωμένοι να αναφέρουν τα αλλεργιογόνα που μπορεί να υπάρχουν στο προϊόν ώστε να ενημερώνονται οι άνθρωποι με αλλεργίες/ ευαισθησίες ή συγκεκριμένες διατροφικές προτιμήσεις. Για το λόγο αυτό οι παραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να τονίζουν τα συστατικά που είναι αλλεργιογόνα: όροι σε bold, υπογραμμισμένοι κ.λπ.

Η λίστα των συστατικών μπορεί να περίεχει φυσικά συστατικά (όπως για παράδειγμα ένα μήλο) αλλά και χημικά στοιχεία, όπως τεχνητά πρόσθετα τροφίμων.

Τα πρόσθετα τροφίμων δημιουργήθηκαν για να συντηρούν, διαφοροποποιούν ή ενισχύουν τη γεύση, την υφή ή το χρώμα ενός προϊόντος. Τα πρόσθετα μπορεί να είναι ακίνδυνα αλλά μερικά μπορεί να έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία, να παράγονται βιομηχανικά και να είναι επικίνδυνα ή δυνητικά καρκινογόνα.

Χάρη στην κωδικοποίηση, πρέπει να είναι εύκολο για τους καταναλωτές να εντοπίσουν τα πρόσθετα τροφίμων στη λίστα με τα συστατικά. Ωστόσο, από τη στιγμή που δίνεται η δυνατότητα στους παραγωγούς να χρησιμοποιήσουν την αντίστοιχη ονομασία αντί για το E-code, ο εντοπισμός των πρόσθετων τροφίμων δεν είναι τόσο εύκολη υπόθεση!

Όταν διαβάζεις τις διατροφικές ετικέτες και εντοπίζεις περιέργα συστατικά με δυσπρόφερτα ονόματα, πρέπει να προτιμήσεις λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν περισσότερα φυσικά συστατικά.

Η λίστα των θρεπτικών συστατικών

Μαζί με τη λίστα των συστατικών, οι διατροφικές ετικέτες περιλαμβάνουν και ένα πίνακα που σκοπός του είναι να ενημερώσει τους καταναλωτές για τη διατροφική αξία του προϊόντος.

Ο πίνακας έχει πληροφορίες για την ενεργειακή αξία του προϊόντος, την ποσότητα της ζάχαρης, των λιπαρών, των πρωτεϊνών, του αλατιού κ.λπ. Η ποσότητα αυτή δίνεται ανά 100 gr ή ml ή κάποια άλλη αντίστοιχη ποσότητα. Επομένως, αυτός ο πίνακας μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα εάν ένα προϊόν είναι όντως υγιεινό ή όχι.

Για παράδειγμα, πάντα να διαλέγειες προϊοντα που περιέχουν λιγότερη ζάχαρη ανά μερίδα 100 g (ή ml) συγκριτικά με άλλα αντίστοιχα προϊόντα. Για το σκοπό αυτό, στον πίνακα των θρεπτικών συστατικών και πιο συγκεκριμένα κάτω από τη γραμμή που αναφέρεται στους υδατάνθρακες, παρατήρησε τις ποσότητες που δίνονται στη γραμμή ‘εκ των οποίων σάκχαρα΄.

Η ίδια αρχή μπορεί να εφαρμοστεί στα λιπαρά οξέα και στο αλάτι: προσπάθησε πάντα να προτιμάς προϊόντα που περιέχουν τη μικρότερη ποσότητα σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά οξέα!

Τέλος, ο πίνακας των θρεπτικών συστατικών δίνει πληροφορίες για την Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη όπως αυτή προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως καθημερινή πρόσληψη για ένα μέσο ενήλικα. Ωστόσο, πρέπει να λαμβάνεις υπόψη σου ότι για τη διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής, η καθημερινή πρόσληψη σακχάρων, αλατιού και κορεσμένων λιπαρών οξέων πρέπει να είναι χαμηλότερη από την προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη.

Θέλεις να δεις πόσα έχεις μάθει για τις συσκευασίες και τις ετικέτες των τροφίμων; Δοκίμασε το quiz εδώ!